Η όσφρησή μας είναι η πιο πρωτόγονη αίσθηση και συνδέεται με τα βαθύτερα μέρη του εγκεφάλου.

Καθώς αναπνέουμε οποιοδήποτε άρωμα, αυτό μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις ενώ επιτρέπει την ανάκληση της μνήμης ανθρώπων και στιγμών.

Όταν εισπνέουμε αρωματικά μόρια, αυτά ταξιδεύουν στην κορυφή της μύτης, όπου εκεί έρχονται σε επαφή με εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα που ονομάζονται οσφρητικά κύτταρα. 

Τα οσφρητικά κύτταρα έχουν μικροσκοπικές τρίχες οι οποίες αναγνωρίζουν ένα συγκεκριμένο άρωμα μέσω της διαδικασίας "κλείδωμα και κλειδί".

Η διαδικασία "κλείδωμα και κλειδί" είναι αυτή στην οποία κάθε τρίχα αναγνωρίζει μόνο ένα συγκεκριμένο και μοναδικό άρωμα. Παράγονται νευρικές ώσεις (σήματα) που ταξιδεύουν στο μεταιχμιακό σύστημα, δηλαδή το τμήμα του εγκεφάλου που έχει να κάνει με την επιβίωση, τα ένστικτα και τα συναισθήματα.

Η αρωματοθεραπεία είναι κλάδος της φυτοθεραπείας και αναφέρεται στη χρήση αιθέριων ελαίων για την υγεία και την ευεξία. 

Ο πιο απλός τρόπος αρωματοθεραπείας είναι η λήψη αιθέριων ελαίων με εισπνοές. Μέσως της όσφρησης, το αιθέριο έλαιο φτάνει στα εγκεφαλικά κέντρα και επηρεάζει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας. Π.χ. μια σταγόνα αιθέριου ελαίου λεβάντας στο μαξιλάρι βοηθάει στον καλό ύπνο, δίχως παρενέργειες και σωματική εξάρτηση.

Η αρωματοθεραπεία είναι ταυτόχρονα τέχνη και επιστήμη. 

Οι άνθρωποι την έχουν χρησιμοποιήσει για χιλιάδες χρόνια. Οι αρχαίοι πολιτισμοί στην Ελλάδα, την Κίνα, την Ινδία, την Αίγυπτο και αλλού ενσωμάτωσαν αρωματικά φυτικά συστατικά σε ρητίνες, βάλσαμα και έλαια. Αυτές, λοιπόν, οι φυσικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν για ιατρικούς και θρησκευτικούς σκοπούς. Ήταν γνωστό από τότε ότι είχαν τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά οφέλη.

Οι πρώτοι που απέσταξαν αιθέρια έλαια φαίνεται πως ήταν οι Πέρσες τον 10o αιώνα, αν και η πρακτική μπορεί να ήταν σε χρήση για πολύ καιρό πριν από αυτό. Οι πρώτες πληροφορίες για την απόσταξη αιθέριων ελαίων δημοσιεύτηκαν στη Γερμανία τον 16ο αιώνα. Γάλλοι γιατροί ήταν αυτοί που αναγνώρισαν τον 19ο αιώνα τη δυνατότητα των αιθέριων ελαίων για να θεραπευτούν ασθένειες.

Ο όρος "αρωματοθεραπεία" δόθηκε το 1937 από τον René-Maurice Gattefossé, έναν Γάλλο αρωματοποιό και χημικό.

Τα αιθέρια έλαια θεωρούνται οι πιο "έξυπνες" και πιο δραστικές ουσίες της φύσης. 

Είναι μείγματα πολλών οργανικών ουσιών. Μπορεί κανείς να τα βρει σε φύλλα, βλαστούς, άνθη, ανθοφόρους οφθαλμούς, καρπούς αλλά και σπόρους. 

Στα φυτά υπάρχουν για να τα προστατεύουν από εχρθούς, ασθένειες, υψηλές θερμοκρασίες, ψύχος, ενώ παράλληλα καλύπτουν πληγές του φλοιού (αποφυγή σαπίσματος) και με το υπέρχοχο άρωμά τους προσελκύουν έντομα για επικονίαση.

Η πιο σημαντική ομάδα ουσιών που περιέχουν είναι τα τερπενοειδή. Τα τερπενοειδή που παράγονται από φυτά χρησιμοποιούνται ευρέως για τις αρωματικές τους ιδιότητες και διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο ως θεραπευτικοί παράγοντες της παραδοσιακής ιατρικής.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να ληφθούν τα αιθέρια έλαια είναι:

Απόσταξη - η πιο απλή και ευρέως χρησιμοποιούμενη

Αν και είναι συγκριτικά η πιο απλή μέθοδος, αποτελεί μια δύσκολη και λεπτή διαδικασία, διότι έχει στόχο να συλλάβει τις πιο λεπτεπίλεπτες και εύθραυστες ουσίες των φυτών, αποφεύγοντας να υποβαθμιστεί η ποιότητά τους.

Εκχύλιση - για αιθέρια έλαια μεγάλης οικονομικής αξίας

Την χρησιμοποιούμε για να παραλάβουμε τις αρωματικές εσάνς από τα άνθη των πολύ ευαίσθητων ανθέων όπως είναι το γιασεμί. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται absolutes.

Μηχανική Παραλαβή - για ξηρούς καρπούς και φλούδες εσπεριδοειδών

Με μηχανική έκθλιψη παραλαμβάνουμε τα αιθέρια έλαια από τις φλούδες των καρπών των εσπεριδοειδών (π.χ. λεμονιάς, πορτοκαλιάς κ.α.), δηλαδή υποβάλλουμε τους καρπούς σε ισχυρή πίεση. 

Η αρωματοθεραπεία λειτουργεί μέσως της όσφρησης και της απορρόφησης του δέρματος χρησιμοποιώντας προϊόντα όπως:

• Διαχυτές αρώματος
• Άλατα μπάνιου
• Αρωματικά σαπούνια
• Λάδια σώματος/κρέμες/λοσιόν με αιθέρια έλαια
• Ζεστές/Κρύες κομπρέσες εμποτισμένες με αιθέρια έλαια
• Μάσκες αργίλου

Κάποια από τα οφέλη της αρωματοθεραπείας είναι τα εξής:

• Διαχείριση πόνου
• Βελτίωση της ποιότητας ύπνου
• Μείωση άγχους και έντασης
• Καταπράϋνση ερεθισμένων αρθρώσεων
• Αντιμετώπιση πονοκεφάλων και ημικρανιών

Τα αιθέρια έλαια έχουν δράση:

• άμεση
• δίχως σχεδόν καθόλου παρενέργειες
• συμβατή με όλες τις άλλες θεραπείες

Τα περισσότερα αιθέρια έλαια είναι ασφαλή στη χρήση.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνουμε όταν τα χρησιμοποιούμε, καθώς και παρενέργειες που πρέπει να γνωρίζουμε, ειδικά κιόλας εάν παίρνουμε οποιαδήποτε συνταγογραφούμενα φάρμακα. 

• Όχι απευθείας χρήση πάνω στο δέρμα

Δεν τα εφαρμόζουμε απευθείας στο δέρμα. Χρειάζεται να τα αραιώσουμε σε κάποιο έλαιο βάσης/μεταφοράς καθώς είναι ισχυρές ουσίες.

• Αποφυγή ήλιου

Κάποια αιθέρια έλαια όπως αυτά των εσπεριδοειδών μπορεί να κάνουν το δέρμα μας πιο ευαίσθητο στον ήλιο.

• Προσοχή για παιδιά,εγκύους, θηλάζουσες και κατοικίδια

Θα πρέπει επιβλέπονται τα παιδιά, ενώ οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να ζητήσουν την άποψη του γιατρού τους προτού τα χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, θα πρέπει να προσέχουμε με τους μικρούς μας φίλους, τα ζώα, καθώς είναι ευαίσθητοι σε κάποια από αυτά.

• Προσοχή σε αλλεργίες

Ένας μικρός αριθμός ατόμων μπορεί να παρουσιάσει ερεθισμό ή αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένα αιθέρια έλαια. Θυμηθείτε να κάνετε ένα δερματικό έμπλαστρο πριν τα χρησιμοποιήσετε.

• Το πιο σημαντικό από όλα - χρησιμοποιούμε τα αιθέρια έλαια αποκλειστικά για εξωτερική χρήση.